Mensen in de zorg: De vermoeide chronische patiënten
Mensen op leeftijd helpen, ondersteunen en begeleiden – een belangrijke taak. Een baan met betekenis. Of ‘met een doel’ zoals het tegenwoordig wordt genoemd. Aan de andere kant zijn zorgberoepen vermoeiend. Maar ze zijn essentieel, vooral in de gezondheidszorg. We worden allemaal oud. Dat maakt het beroep crisisbestendig. En voor velen geeft het voldoening – eigenlijk. Maar de cijfers spreken een andere taal en wijzen zeker niet op een grote tevredenheid onder de werknemers. Steeds minder mensen willen dit werk doen, dat wordt gedomineerd door vrouwen. Van al het verplegend personeel wereldwijd is 90 procent vrouw en zij werken meestal fulltime. Maar slechts weinigen blijven echt lang werken. En ook al is de motivatie vaak hoog, toch stoppen veel vrouwen die in de verpleging werken – of dat nu in ziekenhuizen, zorginstellingen of ambulante zorg is – omdat ze onder de huidige omstandigheden niet meer willen werken of er geestelijk of lichamelijk niet meer toe in staat zijn.
Om een idee te krijgen van het probleem: in een geïndustrialiseerd land als Duitsland besteden werkgevers in de zorgsector gemiddeld 183 dagen aan het zoeken naar een vervanger na een ontslag. Hieruit spreekt zeer duidelijk het tekort aan geschoolde arbeidskrachten. De gemiddelde leeftijd van verplegend personeel in Duitsland, maar ook in andere westerse landen zoals Zweden en Canada, is 50 jaar. Het imago van het beroep van verpleegkundige in Zweden is misschien beter dan in Duitsland, omdat bijna alle verpleegkundigen daar hun opleiding aan een universiteit afronden. Het land heeft het probleem van het werven van de volgende generatie verpleegkundigen echter nog niet opgelost.
De Wereldgezondheidsorganisatie luidde onlangs de noodklok. In haar rapport voor 2020 stelde de WHO dat er wereldwijd een tekort is van ongeveer 5,9 miljoen vakmannen en -vrouwen. Vandaag de dag zijn er al miljoenen mensen die van loopbaan veranderen. Om een crisis in de zorg te voorkomen, zou elk land de opleiding van verpleegkundig personeel met gemiddeld acht procent per jaar moeten verhogen. Maar hoe kan dit bereikt worden?
Tijd en kwaliteit creëren voor zorg
Volgens de International Council of Nurses (ICN) lijken de problemen in de verpleegsector wereldwijd erg op elkaar: ten eerste zijn er te veel neventaken die niets met verpleging te maken hebben; ten tweede wordt het grote potentieel van verplegend personeel onderschat; en ten derde zijn de salarissen in deze beroepsgroep lager dan in vergelijkbare sectoren. De kaarten liggen dus op tafel. En daar liggen ze al heel lang.
Als u zorgmedewerkers vraagt naar hun dagelijkse problemen en behoeften, dan wordt duidelijk dat in het werk sprake is van te weinig tijd en te veel bureaucratie. Van het klaarmaken van de insulinespuit tot het helpen met de lunch – alles wordt in allerijl gedaan. Als gevolg daarvan is er veel te weinig sociale aandacht. En ook preventieve maatregelen die de gezondheid van ouderen op peil zouden kunnen houden of zelfs verbeteren, vallen weg. Even ter herinnering: iedereen die een opleiding in de ouderenzorg volgt, heeft te maken met holistische en behoeftegerichte, d.w.z. individuele zorg. Dit is echter precies wat in het dagelijks leven wordt verwaarloosd. Daarom zijn er oplossingen voor de zorg nodig die tijd creëren en zo de motivatie en tevredenheid van werknemers verhogen: van de digitalisering van zorgdocumentatie tot nieuwe, flexibelere werktijdmodellen en het gerichte gebruik van vrijwilligers. Alles waarmee tijd wordt vrijgemaakt, verhoogt de tevredenheid onder de medewerkers en de loyaliteit van medewerkers aan de werkgever.
Meer waardering voor de zorg
En het potentieel van het verplegend personeel? Er zijn landen waar het personeel meer verantwoordelijkheid draagt. Terwijl in Duitsland artsen delegeren en verzorgenden uitvoeren, geldt in landen als Zwitserland, Nederland en Zweden het principe van persoonlijke verantwoordelijkheid. Verzorgers hebben meer ruimte om beslissingen te nemen en kunnen hun eigen oplossingen voor de behandeling van patiënten ontwikkelen. Dit geeft voldoening in het werk en zorgt voor meer erkenning. En de mogelijkheid tot zelfregulering. Dit maakt de baan waardevoller en aantrekkelijker. Overigens kan de academisering van het beroep hier ook aan bijdragen, omdat het werknemers ook hogere kwalificaties oplevert. In combinatie met een eerlijk loon zorgt dit voor waardering. Dus terug naar het begin van de tekst: banen in de zorg moeten zinvol zijn. En het zou in ons aller belang moeten zijn om de (zorg)wereld van morgen vandaag te veranderen, in principe vanaf nu. We worden immers ook ouder. Wie in 2020 geboren is, heeft een gemiddelde levensverwachting van 81 jaar. En wie wil er nu niet in goede handen zijn in de laatste fase van zijn leven? En zo lang mogelijk gezond?
Dit artikel maakt deel uit van ons klantenmagazine ‘PROconcept’. U kunt de digitale versie van het magazine downloaden.
